امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر

شناسنامه:

موضوع مطلب : امر به معروف و نهی از منکر

مشخصات نویسنده :

نام : طاها

نام خانوادکی : کلائی

تعداد اعضای : 1 نفر

استان : البرز

محل تحصیل : دبیرستان شهید رجایی (منطقه ی 3 کرج)

محل سکونت : ایران-استان البرز-شهر کرج-زمین های خانم انصاری

سرمقاله :

امر به معروف و نهی از منکر از احکام عملی مسلمانان و به نظر شیعیان از فروع دین اسلام است. امر به معروف یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام آن‌چه از نظر عقل یا شرع اسلام خوب در نظر گرفته می‌شود و نهی از منکر یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام ندادن آن‌چه به از نظر عقل یا شرع اسلام بد در نظر گرفته می‌شود. این توصیه گفتاری است و شامل جرح نمی‌شود.

شرایط امر به معروف و نهی از منکر^:

اول ـ آن که آمر و ناهی، معروف و منکر را بشناسد و یقین داشته باشد بوجوب معروف و حرمت منکر، و ایمن باشد از اشتباه خودش.

دوم ـ آن که احتمال بدهد که امر و نهی او تأثیر داشته باشد، پس اگر احتمال عقلایی ندهد که امر و نهی او اثر دارد، وجوب آن ساقط می‎شود.

سوم ـ آن که کسی که واجب را ترک نموده و یا فعل حرام را به جا آورده، اصرار به آن داشته باشد، پس اگر بداند که مرتدع شده و بعد مرتکب نمی‎شود ساقط می‎شود.

چهارم ـ آن که واجب بودن معروف و حرام بودن منکر در حق فاعل، منجَّز و ثابت باشد و در ترک واجب و فعل حرام عذری نداشته باشد، پس اگر فاعل معتقد باشد به مباح بودن فعل حرامی و یا به جواز ترک واجبی در این صورت امر به معروف و نهی از منکر، ساقط می‎شود. و همین طور است در هر موردی که تارک واجب و فاعل حرام عذر داشته باشد. بلی از راه تنبیه غافل و ارشاد جاهل، تنبیه و ارشاد، لازم است.

پنجم ـ آن که در امر و نهی او مفسده و ضرری نباشد، پس با احتمال عقلایی به ضرر و مفسده، ساقط می‎شود.

تعریف معروف و منکر^:

امر به معروف و نهی از منکر با وجود برخی شرایط واجب می‌باشد و در صورت نبود آن شرایط تکلیف ساقط می‌شود و آن‌ها عبارتند از:

1. کسی که امر یا نهی می‌کند، بداند آنچه را که دیگری انجام می‌دهد حرام است و آنچه را ترک کرده، واجب است، پس هرکس نمی‌داند این عمل که او انجام می‌دهد جلوگیری واجب نیست.
2. آنکه در امر به معروف یا نهی از منکر مفسده ای وجود نداشته باشد یا ضرری متوجه کسی نشود ، مثلاً باعث نشود که آبروی شخص مسلمان ریخته شود یا ضرر مالی یا جانی به کسی برسد .
3. احتمال بدهد که امر به معروف یا نهی از منکر اثر کند . پس اگر یقین به عدم اثر آن دارد ، واجب نیست
4. خود شخص آمر به معروف یا ناهی از منکر ،آن معروف را ترک نکرده یا فاعل به آن منکر نباشد . مصداق مثل معروف که رطب خورده منع رطب کی کند

مراتب امر به معروف و نهی از منکر^:

برای امر به معروف و نهی از منکر، مراتبی است که اگر با عمل به مرتبه پایین‌تر، مقصود حاصل شود؛ عمل به مرتبهٔ بعدی جایز نیست و آن مراتب چنین است:

1. با معصیت کار طوری عمل شود که بفهمد به سبب انجام آن گناه با او اینگونه عمل می‌شود مثل اینکه از او روبرگرداند یا با چهره عبوس با او برخورد کند، یا با او رفت‌وآمد نکند.
2. امر و نهی با زبان؛ یعنی به کسی که واجبی را ترک کرده دستور دهد که واجب را به جا آورد و به گناهکار دستور دهد که گناه را ترک کند.
3. استفاده از زور، برای جلوگیری از منکر و برپایی واجب؛ یعنی زدن گناهکار (بنابر فتوای آیت الله خامنه‌ای مواردی که امر به معروف و نهی از منکر متوقف بر چیزی بیشتر از امر و نهی زبانی باشد، اگر در سرزمینی باشد که دارای نظام و حکومت اسلامی است و به این فریضه اسلامی اهمیت داده می‌شود، احتیاج به اذن حاکم و مسئولین ذی ربط و پلیس محلی و دادگاههای صالح دارد)

احکام امر به معروف و نهی از منکر^:

1. فراگیری شرایط امر به معروف و نهی از منکر و موارد آن واجب است، تا انسان در امر و نهی مرتکب خلاف نشود.
2. اگر بداند یا احتمال دهد که امر ونهی‌اش با تکرار موثر است، واجب است تکرار کند.
3. اگر بداند یا احتمال دهد، که نهی او در حضور جمع موثر است نه تنهایی، اگر انجام دهنده، آن عمل را بطور آشکار انجام می‌دهد جایز بلکه واجب است او را در جمع نهی کند و اگر چنین نیست بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.

آداب امر به معروف و نهی از منکر^:

• مانند طبیبی دلسوز و پدری مهربان باشد.
• قصد خود را خالص کند و تنها برای رضای خدا اقدام کند و عمل خود را از هرگونه برتری جویی پاک گرداند.
• خود را پاک و منزه نداند، چه بسا همان که اکنون از او خطایی سرزده است، دارای صفات پسندیده‌ای باشد که مورد محبت الهی است، هرچند این عمل او هم‌اکنون ناپسند و مورد غضب الهی باشد.

امر به معروف و نهی از منکر در قرآن:

و لتکن منکم امة یدعون الی الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و اولئک هم المفلحون؛ و باید از میان شما گروهی مردم را به نیکی دعوت کنند و به کار شایسته وا دارند و از زشتی باز دارند و آنان همان رستگارانند.(سوره آل عمران آیه ۱۰۴)

كنتم خير امة اخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنكر و تؤمنون باللَّه

شما بهترین امتی هستید که برای مردم پایدار شده‌اید به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از کار ناپسند باز می‌دارید و به خدا ایمان دارید.(سوره مبارکه آل عمران آیه ۱۱۰)

والمؤمنون و المؤم‌نات بعضهم اولياء بعض يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر

و مردان و زنان با ایمان، دوستان یکدیگرند که به کارهای پسندیده وا می‌دارند و از کارهای ناپسند باز می‌دارند. (سوره توبه آیه ۷۱)

امر به معروف و نهی از منکر در سخنان اهل بیت

• علی بن ابی‌طالب: پایندگی شریعت به امر به معروف و نهی از منکر و برپاداشتن حدود است.
• محمد امین پیامبر اسلام: امت من تا زمانی که امر به معروف و نهی از منکر می نمایند و به کارهای نیک دعوت می کنند، پیوسته در خیر و سعادت به سر می برند؛ ولی در صورت ترک آن، برکات از آنان گرفته می شود و بعضی از آنان بر بعضی دیگر مسلط خواهند شد و نه در آسمان یاوری خواهند داشت و نه در زمین»
• علی بن ابی‌طالب امام اول شیعیان: نفرین خدا بر کسانی که به خوبی فرمان می‌دهند و خود آن را فرو می‌گذارند و بر کسانی که از زشتی باز می‌دارند و خود مرتکب آن می‌شوند.
• علی بن ابی‌طالب: کسی که در برابر منکر با دل و دست و زبان خویش اعتراض نکند، او مرده‌ای است در میان زندگان.
• علی بن ابی‌طالب: خداوند امر به معروف را بخاطر اصلاح توده مردم واجب فرمود.
• محمد باقر امام پنجم شیعیان: همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه پیامبران و شیوه صالحان است. فریضه بزرگی است که در پرتو آن واجبات دیگر، اقامه می‌شود، راهها ایمن، درآمدها حلال، مظالم به صاحبان اصلی مسترد، زمین آباد شده، حق از دشمنان باز پس گرفته و امر (حکومت) تحکیم می‌یابد. 

امر به معروف و نهی از دیدگاه آیت‌الله سید علی خامنه‌ای

آیت‌الله خامنه‌ای در مورد شرایط نهی از منکر تصریح می‌کند:

البته اين هيچ مجوّز آن نيست كه كسانى به بهانه اين‌كه اطمينانشان سلب شده، قانون‌شكنى كنند. قانون‌شكنى جرم است. تخلّف از قانون و خروج از مدار قانونى براى مقابله با هر چيزى كه به نظر انسان منكر مى‌آيد - بدون اجازه حكومت - خودش يك جرم است؛ مگر نهى از منكر زبانى، كه بارها گفتيم نهى از منكر زبانى جايز و واجب و وظيفه همه است و در هيچ شرايطى هم ساقط نمى‌شود؛ اما آن‌جايى كه نوبت اجرا و عمل برسد، همه بايد طبق قوانين عمل كنند. هيچ چيزى مجوّز اين نيست كه بگويند چون نيروى انتظامى و قوّه قضايّيه عمل نكردند، خودمان وارد ميدان شديم؛ نخير، آن روزى كه لازم باشد مردم براى حادثه‌اى خودشان وارد عمل شوند، رهبرى صريحاً به آنها خواهد گفت.

نهادهای متولّی امر به معروف و نهی از منکر در حکومت ایران

امر به معروف و نهی از منکر وظیفه ای عمومی است، ولی علاوه بر این، در جمهوری اسلامی نهادهایی به طور ویژه این فریضه را دنبال می کنند. از جمله مهمترین این نهادها ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر است که طبق آن چه در اساسنامه خود آورده، «احیاء فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی» را هدف خود می داند. این ستاد در سال 1372 به ریاست آیت‌الله احمد جنتی تشکیل و شروع به کار نمود.

همچنین با هدف اجرای این فریضه و تعالی جامعه، «طرح امر به معروف و نهی از منکر» در سال 1389 در مجلس شورای اسلامی مطرح شد. طبق این طرح «به منظور سیاستگذاری در زمینه فریضه امر به معروف و نهی از منکر و گسترش فرهنگ آن در جامعه و ساماندهی امور مربوط به این فریضه، نظارت بر کلیه فعالیتهای دولتی، غیر دولتی و مردمی و هماهنگی بین دستگاهها، شورایی به نام «شورای سیاستگذاری امر به معروف و نهی از منکر» به ریاست نماینده مقام معظم رهبری در شورا تشکیل می شود.»

علاوه بر اینها، طرح تأسیس «سازمان امر به معروف و نهی از منکر» هم اکنون در کارگروه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی قرار دارد.  در سال 1393 امر به معروف اعلام کرد که به همراه نیروهای انصار و حزب‌الله قصد دارد چهار هزار گشت موتوری در خیابان های تهران و شهرستان ها به راه بیندازد. این اعلام با واکنش دولت حسن روحانی و چهره های روشنفکر روبه رو گشت و وزارت کشور گفت چنین مجوزی داده نمی‌شود. مدتی کوتاه بعد، امام جمعه ی اصفهان اعلام کرد که تذکر در امر به معروف باید فراتر از تذکر لسانی باشد. در اندک زمانی (در اواخر مهرماه سال 1393) موجی از اسید پاشی به چهره ای زنان اصفهانی به راه افتاد که رسانه های داخل و خارج ازایران اعلام کردند این اسیدپاشی ها به سازمان امر به معروف و نهی از منکر ارتباط دارد. انصار حزب‌الله و امر و به معروف به شدت این اتهام را رد کردند و روزنام ههای اصولگرا و گروهی دیگر از تریبون ها این شایعات را برساخته ی رسانه های بیگانه و «دشمن» خواندند.

منبع : سایت ویکی پدیا

اگر صادقانه و با محبتی قلبی و دلسوزانه انجام نشه؛

اگر موادبانه و از راه درستش و از طریق اهلش انجام نشه

حتی اگر همه ی اینها باشه ولی با ظرافت خاص خودش انجام نشه،

درست برعکسش نتیجه میده و میشه:

نهی از معروف و امر به منکر

به قول گیله مرد که میگفت: امر به معروف و نهی از منکر اینقدر مهم و ظریفه که گاهی دو امام دست در دست هم میدن تا وضوی پیرمردی رو اصلاح کنن

منبع : سایت کهکشان حیا

کاریکاتور :

منبع : سایت کهکشان حیا

شعری درباره ی امر به معروف و نهی از منکر :

گفت  با     فرزند        لقمان    حکیم

مشعل افروز       صراط       مستقیم

کای  پسر!   نزد    خدای    بی    نیاز

رستگاری     گر به پا    داری    نماز

امر   بر   نیکی  کن  و  نهی  از بدی

تا   شوی   مقبول     ذات     سرمدی

بنده ی   آگاه      با  پرهیز       باش

بر    مصیبتها     شکیبا   نیز    باش

هست   در    نزد    خداوند     غفور

این چنین  اعمال  «من عزم الامور»

خواند   ایزد    مسلمین را  درجهان

بهترین    امت    میان        مردمان

بهترین   امت   از آن  رو  بوده ایم

که   صراط  راست  را   پیموده ایم

هر  نفس   فرمان به نیکی داده ایم

پای   حرف  خویشتن   استاده ایم

گمرهان   را  با نویدی  چاره ساز

داشتیم   از   کار  ناشایست   باز

تا  که   آوردیم    ایمان    بر  خدا

داد  ما  را   رتبه   والاتر     خدا

گفت   مولانا   علی   روحی فداه

آن  به  نفس  خود مسلط   پادشاه

خالق  سبحان که  جان پرورده است

لعن   امتهای   پیشین   کرده است

زان  که   آنان سخت بی باورشدند

تارکان  نهی   از     منکر   شدند

با  جهانی   ادعای    فهم و  درک

امر بالمعروف   را    کردند ترک

گر  به   دنیا   آمر و  ناهی  شوی

صاحب   روح  خدا خواهی شوی

کوشی  اول  در  پی  اصلاح خویش

نفس  را   قانع  کنی  زالحاح خویش

امر و نهی  از  فرد  ناصالح خطاست

چون که   ناصالح به امرونهی خاست

می شود   چوب   گرانی   بر  سرش

امر بالمعروف   و   نهی  از منکرش...*

*بخشی از «حدیث منظوم معراج»با عنوان «جلوه ی اسرار».

منبع : سایت شاعران پارسی زبان

معرفی کتاب :

نام کتاب : امر به معروف و نهی از منکر

نام نویسنده : حضرت آیت الله العظمی سید محمد صادق روحانی

از زندگی بزرگان بیاموزیم :

روزي امام حسن(ع) و امام حسين(ع) از محلي مي گذشتند. پيرمردي را ديدند كه مشغول وضو است، ولي به طور صحيح وضو نمي گيرد. و آداب و شرايط آن را بجا نمي‌آورند از اين رو تصميم گرفتند به طور غير مستقيم و با كمال ادب، طرز صحيح وضو گرفتن را به او بياموزند. نخست با يكديگر به بحث و گفت‌وگو پرداختند، به گونه‌اي كه پيرمرد سخنانشان را بشنود. يكي گفت: وضوي تو صحيح نيست، وضوي من درست است. ديگري گفت: نه، وضوي تو درست نيست، وضوي من صحيح است. سپس نزد پيرمرد آمدند و گفتند: ما در حضور شما وضو مي گيريم، و ببين كدام يك از ما درست وضو مي‌گيريم و درباره ما داوري كن. هر دو وضوي درست و كاملي گرفتند. آن‌گاه از پيرمرد پرسيدند: وضوي كدام يك از ما صحيح تر و بهتر است؟ پيرمرد متوجه شد وضوي صحيح چگونه است و منظور اصلي آن دو كودك، آموزش او است. با كمال فروتني اظهار داشت: عزيزان، وضوي هر دوي شما خوب و صحيح است؛ من پيرمرد هنوز درست وضو گرفتن را نمي‌دانم: شما براي دل‌سوزي كه بر امت جدتان داريد، مرا آگاه ساختيد و وضوي درست را به من آموختيد، از شما سپاس‌گزارم.

منبع : سایت پژوهش

معما :

و در پایان :

ای پروردگار مهربانم،به یاری تو دست به قلم بردیم،حال به ما توفیق آن ده که بتوانیم در انجام  امر به معروف و نهی از منکر کوشا باشیم.

امام محمد باقر علیه السلام:

 الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيُ عَنِ الْمُنْكَرِ خَلْقَانِ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ فَمَنْ نَصَرَهُمَا أَعَزَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ خَذَلَهُمَا خَذَلَهُ اللَّهُ.
 

امر به معـروف و نهى از منـكر، دو مخلوق از مخلوقان خداوند مى باشد، هركس آن دو را يارى كند، خداوند او را عزيز و آقا گرداند و هر كس آن دو را خوار نمايد، خداوند او را خوار و ذليل گرداند.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 59 ، ح 11